داستانِ پر از خون و خون‌ریزیِ سیندرلا

«این هم جور دیگر، واقعا کتاب کودک است؟ من که حاضر نیستم این کتاب را برای بچه‌ام بخوانم.»
«کتاب بامزه‌ای است! اما من وقتی داشتم آن را برای دانش‌آموزانم می‌خواندم، بعضی کلمه‌ها را تغییر دادم تا بدآموزی نداشته باشند.»
«دختر سه ساله‌ی من عاشق این کتاب است، مخصوصاً قصه‌هایی که درباره‌ی گرگ بد بدجنس است. این کتاب را به یکی از فامیل‌هایمان که چهل سالش است هم هدیه دادیم، نمی‌دانید چه‌طور بلند بلند می‌خندید!»
اگر کمی در شبکه‌های اجتماعی مربوط به کتاب مثل گودریدز چرخ بزنید، نظرهای متناقضی می‌بینید. این نظرها درباره‌ی یکی از کتاب‌های منظوم رولد دال است که با نام این هم جور دیگر به فارسی ترجمه شده است. رولد دال نزدیک سی سال است که از دنیا رفته، اما هنوز هم آثارش تازه و پیش‌رو هستند و مناقشه برانگیز... اگر این کتاب را ورق بزنید و بخش‌هایی از قصه‌ها را بخوانید متوجه دلیل نگرانی بعضی از والدین می‌شوید.. علاوه بر این می‌فهمید چرا آدمی چهل ساله از خواندن این قصه‌‌ها خنده‌اش می‌گیرد...
آثار رولد دال هنوز تازه‌اند و مناقشه‌برانگیز چون مرزها را می‌شکنند. برای او هیچ دری بسته نیست. برایش مهم نیست که خواهرهای بدجنس سیندرلا را بکُشد، شخصیت آرام و مهربان سیندرلا را تبدیل کند به دختری که به پری مهربان دستور می‌دهد، مادر بهانه‌گیر جک را بفرستد بالای ساقه‌ی لوبیا تا خورده شود و از شنل‌قرمزی موجودی بسازد که با خودش تفنگ دارد.
هنر دال این است که دری را پشت سرش ببندد و در دیگری را رو به جهانی باز کند که همه‌چیز با نگاهی تازه روایت می‌شود. در جهانی که او می‌سازد مناسبات دنیای پریان به هم می‌خورد، او پایان قصه‌ها را به شیوه‌ی خودش به خوبی و خوشی تمام می‌کند. در جهان او خشونت هم عنصری فانتزی است، بخشی از زیست روزمره‌ی شخصیت‌ها، به همین دلیل هم نمایش خشونت در آثارش منجر به ترویج خشونت نمی‌شود. چون بلد است با فانتزی کودکانه، با زبان طنز و با عنصر غافل‌گیری دنیایی مخصوص خودش خلق کند، دنیای شگفت‌انگیز رولد دال. دنیایی که به ذهن کودکان نزدیک است، حتی بازنمایی بخش از جهان آن‌هاست که گاهی جرئت ابرازش را ندارند، دنیایی که پنهانش می‌کنند...
علاوه بر این کودکان از ریتم لذت می‌برند، از بلندبلند خواندن قصه‌ها و مواجهه با زبانی تازه. زبانی که هیرمندی برای ترجمه‌ی این قصه‌ها انتخاب کرده برگرفته از وغ‌وغ‌ساهاب صادق هدایت است. رضی هیرمندی از معدود مترجمان ادبیات کودک و نوجوان است که در کتاب‌هایش لحن‌هایی مختلف و نزدیک به روح اثر اصلی به چشم می‌خورد. زبان ترجمه‌ی این اثر در عین حفظ ریتم و موسیقی، فارسی روانی است و لحن طنز نسخه‌ی انگلیسی به خوبی منتقل شده.

**
بخشی از یادداشت مریم محمدخانی، منتشرشده در سایت وینش